Een drukke week in Mumias

In de vorige blog beloofde ik een item over het leven van de Kenianen. Ik vind het na een maand een vat vol tegenstrijdigheden.
Aan de Keniaanse economie kan ik geen touw vastknopen. In stadjes zoals Mumias waan je je voor een flink stuk in een Derdewereldland zoals we dat in Nederland van de tv kennen. Toch kan ik me niet voorstellen dat iemand kan leven van het hoeden van een vijftal koeien/kalveren of van het verzorgen van een honderdtal kippen en kuikens en verder niets. Op de meeste straathoeken staan enkele jongemannen met brommers te wachten om een paar mensen te vervoeren voor een bedragje waarmee je er net de benzine uithaalt. En dat zijn nog bijzonder mooie brommers ook! Tegelijk hebben veruit de meeste Kenianen een mobieltje (meestal een wat ouder type Nokia, vaak zonder internet). Onderdelen voor die oude toestellen zijn overal verkrijgbaar en gelukkig zijn de belminuten en databundels goedkoop (bijv 500 Mb voor E 5). De nieuwe smartphones zijn even duur als in Europa.
de voedselprijzen zijn erg verschillend. Vooral fruit, bonen, uien en aardappelen zijn bij de handelaren langs de straat goedkoop maar een kuipje margarine is duurder dan in Nederland. Met die armoede vormen de tv-reclames voor Pampers of dure crèmes een onbegrijpelijk contrast. Of zou er in grote steden ergens veel rijkdom zijn?
Echt opvallend vind ik dat veel mensen hele mooie kleren dragen, iedereen met een baantje draagt een mooi overhemd of een mooie jurk. Zelfs de stof daarvoor lijkt me lang niet goedkoop.
We denken misschien dat we in Nederland veel verschillende kerk hebben, maar het is niets vergeleken met Kenia. In elk dorpje zie je langs de weg wel enkele christelijke kerkjes van diverse soorten en ook moskeeën komen veel voor. In het dagelijks (school-)leven wordt veel gebeden, zo gebeurt het dat in een korte pauze een van de leraren in de docentenkamer de aandacht vraagt en een bijbelstukje voorleest, al dan niet met een oproep om je daarnaar te gedragen. Veel collega’s zitten overigens gewoon buiten en horen daar niets van. Dan verwacht je een sterke scheiding tussen religies, maar op St Peter’s Highschool ken ik nu al twee protestantse wiskundecollega’s. Kenia mag dan erg gelovig zijn, de sociale structuur heeft daar weinig voordeel van. Zo is er veel polygamie (wettelijk toegestaan maar bijv. door rk-kerk niet erkend), lijkt het er op dat veel mannen vreemd gaan en is er veel criminaliteit. De kerk heeft een merkwaardige houding tegenover vrouwen die tweede of derde echtgenote zijn: ze worden van sacramenten uitgesloten maar hun kinderen kunnen wel gedoopt worden; hoe het met de polygame mannen zit weet ik niet, ik ben bang dat die zoals gebruikelijk de dans ontspringen. Onder gelovigen is er ook veel bijgeloof. Zo sprak ik met de zusters over mannen die links en rechts kinderen hebben. Ze moeten die erkennen, want als ze dat niet doen rust er een vloek op het kind en zal het enorm blijven huilen totdat de vader alsnog met de erkenning instemt. In die religieuze omgeving zijn er veel zwakke huwelijken. Dat komt voor een deel omdat het vaak moeilijk is om werk te vinden en als een van de partners ver weg werk vindt blijven de anderen achter. Ver weg betekent hier een dagreis of meer (enkel) zodat partners elkaar slechts in de vakanties zien. Ik vond het ook vreemd om te horen dat een jonge collega haar zoontje van anderhalf bij haar moeder laat en het kind zelf maar af en toe ziet!
Het werken op de highschool is heel interessant. Ik geef les aan twee tweede klassen en kom weer leerstof tegen die in Nederland al dertig jaar onder het stof ligt (voor de kenners: we gebruiken o.a. logaritme- en goniometrietabellen in plaats van rekenmachines). De klassen zijn inderdaad bijna 60 leerlingen groot, er zijn wel boeken uitgedeeld maar minder dan het aantal leerlingen. De discipline zowel binnen als buiten de klas is streng. Dat blijkt vooral uit het dagprogramma van de leerlingen, waarbij het goed is te bedenken dat zo’n duizend jongens gedurende drie maanden onafgebroken op het schoolterrein zijn – op de wandeling naar de kerk op zaterdagmiddag na. Hoe strak het schoolritme is bleek me wel toen ik het aan de zusters vertelde. Ze geloofden niet dat de jongens om kwart voor vier hun bed uit moeten, van vier tot vijf wiskunde of scheikunde moeten doen, zich daarna verder klaarmaken voor de dag en ontbijten en dan om tien voor zeven de eerste les (van 11x40 minuten en een wiskundetest op drie dagen in de middagpauze). In Nederland zijn de leswisselingen een soort ontspanning, hier niet! Als ze al naar een ander lokaal moeten, gaat dat altijd op een drafje, ondanks de schooldag van 3:45 tot 23:00 uur. Gelukkig is er na vier uur anderhalf uur sport, maar na het avondeten en een half uur bidden is er nog drie uur studie of bijles. Zaterdagvoormiddag zijn er verplichte bijlessen en zaterdagavond is er ontspanning. Zondagvoormiddag is er dan weer studie, daarna het schoonmaken van slaapzalen en schoolterrein en de week is voorbij. Twee keer per week is er een “parade”, een bijeenkomst waarbij alle leerlingen om een grasveld staan met midden daarop de Keniaanse vlag. Dan wordt het volkslied gezongen, het volkslied wordt gespeeld en de directeur houdt een toespraak met nadruk op inzet en discipline. Om te benadrukken dat het alleen om werken gaat staat er bij de ingang een bordje “if you are lazy, try another school”.
Het is bijzonder gezellig met collega’s. In de wiskundekamer (een kleine ruimte voor dertien mensen) wordt veel gelachen en worden veel grappen met elkaar gemaakt. Ik voer veel interessante gesprekken met collega’s die van alles willen weten over het onderwijs in Nederland, ons klimaat, hoe onze gezinnen leven (ik moest uitgebreid uitleggen dat ik geen stukje grond heb, ook niet een deel van de tuin die mijn ouders hadden) of wereldproblemen zoals uitbuiting van Afrika of de vrijheid van meningsuiting.
Ik ga er vanuit dat ik ook de volgende keer veel nieuwe dingen zal kunnen vertellen.