Ontmoetingen met Kenianen

De schoolweek.
De voorbije week heeft op school niet veel nieuws gebracht. Weliswaar kwamen er 370 nieuwe leerlingen binnen en waren er maar 280 stoelen, veel schooluniformen met hetzelfde nummer, maar volgens het adjunct was dat geen probleem. Mijn contacten met de leerlingen worden steeds persoonlijker, dat is erg aangenaam. Voor de bijlessen in ‘een’ van de vierde klassen sta ik steeds voor nieuwe hindernissen: stroomuitval, een extra toets, een keer dat het lokaal net gerepareerd wordt of de korte toegangsweg die afgesloten was. Dat was de keer dat de les, met vertraging, tenminste nog doorging.
Verder blijft het verbazingwekkend hoe gemakkelijk de brugklasjongens in de slaapzaal hun weg vinden: het blijft schoon, de was gaat als vanzelf en ze zijn erg rustig. De huismeester heeft er geen omkijken aan.

Op bezoek
Afgelopen zondag ben ik op bezoek geweest bij Beth en Harrison Chalicha. Beth is de jonge collega wiskunde die me door het schoolleven loodst en die de leiding heeft over de tweede klassen. Ze wonen met hun dochter in een ‘rijtjeswoning’ vlakbij school; ik heb de indruk dat het voor Keniaanse begrippen een mooie woning is. Het is een
tweekamerwoning met een buitenkeuken die toch gerieflijk overkomt. De wanden van de woonkamer zijn bezet met bankstellen en het bed van de dochter. In een hoekje staan de tv en de computer. De buitenkeuken is wel een must want het koken gebeurt opeen houtskoolvuurtje waarbij zelfs het gevaar van koolmonoxide niet denkbeeldig is. Het werd een prettige kennismaking. Harrison, met een afgeronde economische universitaire studie, werkt als vrijwilliger bij een organisatie die met middelen van de Wereldbank aan armoedebestrijding doet. Ze geven vooral geen geld want dat gaat vrijwel zeker op aan drank. Na een screening kiezen ze in een dorp een doelgroep uit van zo’n dertig gezinnen waarvan elk de beschikking krijgt over een melkkoe. Het is de bedoeling dat de gezinnen met de opbrengst van de melk en de kalveren hun kinderen naar school kunnen laten gaan en dat ze een uitweg vinden uit de cirkel “geen werk- geen geld - geen scholing - geen initiatief tot wat dan ook”. In eerste instantie moeten natuurlijk de dorpsoudsten over de streep getrokken worden want zij moeten goedkeuren wat er mag gebeuren.Daarbij ontstaat na verloop van tijd het probleem dat de enigszins geschoolde jongeren naar Nairobi trekken waarna er in het dorp weer een terugval ontstaat met bovendien een argwaan tegen dergelijke projecten: de ouderen blijven immers onverzorgd achter!
De niet zo positieve indruk die ik ten aanzien van de Keniaanse politiek heb, werd door Harrison flink versterkt: het belangrijkste doel bij veel besluiten is dat de politici er zelf beter van te worden. Verder besluiten ze over onderwijs terwijl hun eigen kinderen nooit in de overvolle klassen zitten maar op internationale scholen of zelfs in het buitenland en over gezondheidszorg terwijl ze zelf de Keniaanse artsen mijden ten gunste van Indiase artsen of buitenlandse ziekenhuizen!
Ook ten aanzien van het onderwijs waren we het nogal met elkaar eens: de repressieve houding van de leraren leidt tot vermijdingsgedrag in plaats van een positieve en nieuwsgierige instelling. Wellicht kunnen de leraren niet veel anders als ze voor groepen van (ver) boven de vijftig kinderen staan. Om van individuele aandacht maar niet te spreken. De lunch, een beker soep en daarna bruine bonen met rijst, was de afsluiting van een geslaagd bezoek.

Het lot van academici
De contacten van de afgelopen weken leidden tot een gevarieerd beeld over het leven in Kenia. Zo weet ik intussen dat er geen lerarentekort in het land is, maar wel op de scholen. Die hebben gewoon te weinig geld om de werkloze academici te benoemen. Die hebben dus geen werk maar omdat de spaarzame banen aan leraren met ervaring worden gegeven moeten ze zich wel als vrijwilliger laten gebruiken op de scholen! In veel andere sectoren is het niet veel beter. Ook de discussie over het schoolgeld - de overheid haalt hard uit naar de scholen die veel te veel vragen - komt in een wat ander daglicht te staan als je hoort dat de overheid het geld voor de exploitatie van de scholen pas in november overmaakt. In die situatie is elke bijdrage om de (werk)druk in de scholen te verlichten zeer welkom.

Op St Peters blijkt de erg strakke dagindeling niet zo vast te staan als ik vermoedde; er zijn meer collega’s die vermoeden dat het vele slapen in de klas wel eens met een gebrek aan nachtrust te maken zou kunnen hebben. Er staan zelfs al gesprekken over gepland, o.a. tussen de boardingmasters, dat zijn de leraren die de leiding over het kostschoolgedeelte hebben. Of ze de directeur van gedachten kunnen laten veranderen is de vraag, hij lijkt niet erg ingenomen met kritische vragen.

Paniek op de Moslim Girls highschool!
Woensdag vertelden de twee aanwezige zusters dat de meisjeshighschool voor moslima’s was gesloten. Er zou een aantal meisjes zijn verkracht maar dat zou veroorzaakt zijn door zwarte magie! Er zouden demonen uit de lucht zijn neergedaald op school met vreselijke gevolgen. Dit bericht over magie versterkten deze katholieke zusters door te vertellen dat er wel meer vreemde dingen gebeuren: ze zijn er van overtuigd dat een man op straat een mooie vrouw kan tegenkomen en als hij haar mee naar huis neemt kan het echt een kat zijn. In even volle overtuiging werd een verhaal over een demonische scholiere vertelt, die koeienpoten zou hebben die ze angstvallig verborgen probeerde te houden. Toen ik later op het highschoolverhaal terugkwam bij het adjunct van St Judes vertelde die dat er sprake was geweest van hysterie, maar dat er wellicht een conflict onder ligt waarbij een christelijke adjunct-directrice betrokken is.

De komende dagen zijn bijna alle scholieren voor een zg. midterm-break naar huis. Ik probeer dan een uitstap naar Kakamega of Kisumu te maken en ga zaterdag weer naar het basketballen. Volgende week wacht me de “schooldienst”, wat inhoudt dat ik met een stel collega’s het schoolleven van de vroege ochtend tot de late avond in goede banen moet zien te leiden.