Dieper in het schoolleven

Deze week stond in het teken van St. Peters Boys Highschool: lessen voorbereiden en geven, werk nakijken en op woensdag mijn vuurdoop in het kostschoolleven.
De kostschool
Om met dat laatste te beginnen: op woensdagochtend werd aangekondigd de slaapzalen zouden worden geïnspecteerd. Dat houdt in dat de leerlingen laten zien dat ze de voorgeschreven goederen in hun “kluisje” hebben. Volgende week komen de nieuwe leerlingen voor klas 1 en blijkbaar worden zij door de hogerejaars leerlingen beschouwd als prooien om hun voorraad verplichte goederen op peil te brengen: shirts, lakens, wasmiddelen en nog veel meer worden op aanzienlijke schaal gestolen als daar geen scherpe controle op zit.
Op de slaapzalen – die wel schoon zijn – kun je nog net tussen de stapelbedden doorlopen. Bij hun bed hebben de leerlingen een metalen kist van ca 100 bij 40 bij 30 cm waarin ze verplicht 4 shirts, een extra broek, blazer of trui, ondergoed, 4 rollen toiletpapier, zeep, 2 lakens, dekens etc. bewaren; het beddengoed mag ook op het bed liggen. Die kist is voorzien van twee hangsloten. De leraar controleert dan met een checklist of alle verplichte goederen aanwezig zijn en levert de lijst in bij het hoofd van het betreffende gebouw . Over een paar weken volgt weer een controle en wie dan onverwacht veel extra goederen heeft zal dan een en ander moeten uitleggen.
In een andere taak moet nog flink groeien: iedere leraar is het hoofd van een “familie” van 10 tot 15 leerlingen uit eenzelfde gebouw; ik ben benoemd tot hoofd van familie 1 in gebouw “Bisshop Stam”, bij mijn introductie kon ik vertellen dat ik bijna een plaatsgenoot ben van deze bisschop die afkomstig is van de Roosendaalse paters van Mill Hill. Sinds gisteren heb ik het lijstje van de taken die bij het hoofd van een familie horen op papier; dat valt wel mee maar hoe de communicatie met de kinderen echt gaat moet ik nog ervaren. Ook het lijstje van de familieleden heb ik nog niet gekregen.
Eten in Kenia
Het eten in Kenia is een aparte belevenis, zowel het wat als het hoe. Het ontbijt bestaat uit brood of een graanpapje, een kop thee en vaak fruit. De andere twee zijn warme maaltijden, waarbij warm betekent dat het al kokend is klaargemaakt maar vaak lauwwarm op tafel komt. Basis voor deze maaltijden vormt ugali zoals voorheen de aardappel in Nederland de basis was. Ugali is een gerecht dat gemaakt wordt door in kokend water al roerend maismeel toe te voegen tot een dikte ontstaat die de kok wenselijk acht. Meestal is het een stijve massa waar weinig smaak aan is. Daarbij wordt groente gegeten, vaak een koolsoort die iets weg heeft van boerenkool maar die wat krokanter wordt geserveerd. Als afwisseling zijn er regelmatig bonen met mais, wat ik een echte lekkernij vind. Meestal is er ook vlees; als dat rund of varken is smaakt het tamelijk goed maar het is wel erg taai. Er zitten ook stukken in die ik niet herken en die bijna niet te kauwen zijn. Bij het avondeten (bij de nonnen) is er regelmatig kip of vis, de laatste met kop en al. Vooral de vis is een traktatie. Behalve (of in plaats van) ugali wordt daar ook vaak spaghetti, rijst of pannenkoek bij geserveerd.
Het eten zelf is ook een vak apart: vrijwel alle leraren op de highschool hebben hun eigen vork, namelijk de “natural fork” of zoals het in Nederland heet “eten met de tien geboden”; daarvan gebruiken ze er maar vijf. Je knijpt eerst een stukje van de ugali af en rolt dat tussen je vingers tot een balletje. Daarna pak je er groenten en/of vlees bij en gaat door met rollen tot het geschikt is om in een keer in je mond te worden gestopt. Tot nu toe ben ik er steeds in geslaagd om ergens een lepel of vork vandaan te toveren – hetgeen soms een hele zoektocht is – maar ik heb me ook al een keer aangepast en gegeten zoals het hoort.
Les geven
Het lesgeven op de highschool is tot op heden niet zo bijzonder. Natuurlijk blijft het een beetje wennen dat je af en toe naar een woord moet zoeken maar mijn woordenschat voor het dagelijkse gebruik groeit met de dag. Gewoon wiskunde uitleggen aan een klas en proberen te achterhalen of leerlingen begrijpen wat je bedoelt is niet zo heel anders; ik moet er alleen hard aan trekken om voor elkaar te krijgen dat een leerling durft te zeggen dat hij het niet begrijpt in plaats van sociale wenselijk “ja” te zeggen. Maar het vertrouwen dat vragen hen ook echt vooruit helpt lijkt flink te groeien. Het schoolbord, dat is een zwartgeverfde strook van 1 bij 8 meter op de muur van het klaslokaal, werkt prima als de muur tenminste in goede staat is. In de meeste lokalen is ook de achterwand voorzien van een “bord”.
Het lesgeven wordt natuurlijk wel bijzonder al er een stel apen over het dak rennen. De leerlingen kijken er niet van op maar ik ben daar nog niet aan gewend.
Behalve mijn eigen tweede klassen heb ik ook drie uur per week een vierde klas voor bijles; de bedoeling is dat ik de zwakke leerlingen van die klas krijg terwijl een ander deel van de klas natuurkunde heeft, maar op donderdagavond (half negen tot half tien) zijn ook die leerlingen er en die doen dan actief mee met het herhalen van de leerstof van klas drie. Ze geven ook sturing aan de inhoud van die lessen door goed aan te geven waarover ze nog iets meer willen leren. Volgende week krijg ik waarschijnlijk een tweede bijlesgroep.
De leerlingen krijgen schriften van school. Om te voorkomen dat ze er te veel gebruiken moeten ze hun volle schrift aan de leraar geven die dan in de voorraadkamer een nieuw haalt en het oude perforeert (want anders kan het opnieuw worden aangeboden …). Een tijdrovend klusje.
En dan is er drie keer per week de zg. Lunch-hour-test voor wiskunde: van de vijftig minuten die op het rooster staan om te lunchen wordt ongeveer de helft gebruikt om een stel wiskundesommen te maken; het schijnt een uitvinding van de directeur te zijn. De correctie van dat werk en de administratie ervan is echt veel werk. Ik ben voorzichtig een discussie met een paar vakgenoten begonnen over de effectiviteit ervan: als je er iets uit wilt halen moet er volgens mij een goede opvolging van zijn, met een gelegenheid om te leren van de gemaakte fouten, en juist daarvoor ontbreekt meestal de tijd.
Communicatie
In Nederland wordt vaak geklaagd over een gebrek aan communicatie. Op St. Peters is daaraan geen gebrek … Drie keer per week is er om half acht een briefing, tegenwoordig in de kapel omdat we met zoveel personeelsleden zijn. De directeur begint ook stipt om half acht, dan zijn de eerste leraren wel binnen. Zonder microfoon en met zachte stem brengt hij zijn mededelingen terwijl de collega’s binnenlopen en hun plaatsje zoeken en er het nodige lawaai van buiten komt. Het schijnt dat de meeste Kenianen het belangrijkste toch wel meekrijgen. En wie er niet is weet natuurlijk van niets. Zo gaat het ook in de pauzes, als iemand iets wil meedelen neemt hij het woord en wie binnen is, is op de hoogte. Tussen haakjes, de personeelskamer is een bonte verzameling van bankstellen die door onze kringloopwinkels beslist geweigerd zouden worden en een stel tafels van diverse hoogte en herkomst. Een paar kippen scharrelen er hun kostje bij elkaar, zoals er op het hele schoolterrein kippen rondlopen en de sportvelden door natuurlijke grasmaaiers – koeien dus – kort en glad gehouden worden.
Onderwijsrellen in Nairobi
Deze week waren er de inschrijvingen voor het secundaire onderwijs. De leerlingen moesten namelijk wachten op de uitslag van de eindtoets van het basisonderwijs en de score daarvan is beslissend voor de toelating tot de nationale, provinciale of lokale middelbare scholen. Nu blijkt dat er een wet is dat scholen niet meer dan ca 180 euro schoolgeld per jaar mogen vragen. Daar houden ze zich kennelijk massaal niet aan zonder dat de overheid daar behoorlijk tegen optreedt; voor de topscholen wordt gerust meer dan 1000 euro gevraagd en dat is een vermogen. Daarom waren er – voor zover ik dat kon beoordelen - vreedzame demonstraties waartegen de politie met traangas meende te moeten optreden. Einde vreedzaamheid. Kennelijk hadden ze niets geleerd van een demonstratie, twee weken geleden tegen het pikken van schoolterreinen door projectontwikkelaars, toen traangas tegen jonge kinderen werd ingezet en er vervolgens enige hoge politiefunctionarissen de laan werden uitgestuurd. Vandaag was er op St Judes (mbo) nauwelijks onderwijs want de studenten die nog niet al hun schoolgeld voor de eerste periode hadden betaald moesten dat thuis gaan halen. Dat schoolgeld voor een particuliere school valt eigenlijk wel mee, rond de 500 euro incl. kostschoolgeld .
De interessante contacten met collega’s komen volgende week aan bod.
Bij de foto’s:
- apen in de tuin en op het schoolterrein, soms ook op het dak van een lokaal
- het binnenpaadje van mijn verblijf naar St Peters Highschool wat ik iedere dag loop, door de struiken, door twee hekken die met een hangslot voor mij worden geopend en een gammel bruggetje.
- de wiskundekamer
- een volle klas, aan het werk tijdens de lunch
- een fruitboom in de tuin